In the old part of Izmir, where the shutters were painted turquoise, however, they never quite closed, Aunt Somaia’s kitchen was always warm. Not warm like the afternoon sun that fell from the red tiles onto the streets, but warm in the way a secret is warm when held too long in the mouth.
She wore her apron as if it was a second skin. It was once white, now stained with turmeric, pomegranate molasses, and stories. Every Wednesday, as a habit, she made kısır—bulgur salad with parsley, tomato paste, and crushed sumac. “The secret,” she whispered once, leaning so close that her breath touched my cheek, “is not in the lemon juice. It’s in the waiting.”
I was nineteen, back then. I believed I was escaping something: a city, a name, actually a man who called me his future like I was a project to be done. I told no one I had booked the ferry from Athens. Somaia was the only one I trusted to feed me before I vanished into a new life.
That Wednesday, as she chopped scallions with an old knife that had in fact belonged to her grandmother, I watched her hands. Noticed the way her wrists turned like dancers, practiced but never mechanical like machines. There was power in her chopping, like each cut released something new—the memory of an insult, perhaps, or a silence too long bearded.
“You still write those poems?” she asked, without looking up.
“Sometimes,” I lied.
Somaia nodded, as if she had expected this. “Write about this kitchen, then. Write about how salt tastes differently when added by someone who refuses to let bitterness define her.”
I laughed and said, “That’s too much for a food column.”
She shrugged. “Then don’t write for columns. Write for the girls who clean the cutting boards while their brothers talk politics. Write for your mother, who wanted a library but got a living room with matching curtains and a kitchen she wasn’t used to it.”
We ate kısır sitting on the floor, drinking sour cherry juice and listening to the neighbor’s radio playing old love songs. She didn’t ask where I was going. I didn’t tell her either.
But I left the next morning with my notebook heavy in my bag and my hands smelling of parsley and somehow rebellion.
Years later, in a small apartment in Marseille, I am making kısır for my daughter. She is five and thinks sumac is a sort of fairy dust. I let her believe it.
“Did someone teach you this?” she asks while licking tomato paste from her finger.
“Yes,” I say, pressing my hands into the bulgur, letting the spices speak. “From a woman who knew that recipes are stories. And stories are a kind of freedom.”
بوی سماق
در بخش قدیمی شهر ازمیر، جایی‌که کلکین‌ها به رنگ فیروزه‌ای رنگ شده بودند، اما هیچ‌گاه به درستی بسته نمی‌شدند، آشپزخانهٔ خاله سمیه همیشه گرم بود. نه آن گرمایی که از آفتاب بعد از چاشت بر کاشی‌های سرخ می‌ریزد و به کوچه‌ها می‌رسد، بلکه گرمایی از جنس رازی بود که بیش از اندازه در دهان نگه داشته شده باشد.
او پیش‌بندش را چنان می‌پوشید که گویی پوست دومش باشد. پیش‌بندی که زمانی سفید بود، اما حالا با زردچوبه، رب انار، و قصه‌ها رنگ گرفته بود. هر چهارشنبه، مثل یک عادت، کِسیر می‌پخت — سلاد بلغور با جعفری، رُب گوجه‌فرنگی، و سماق ساییده‌شده. یک‌بار آهسته در گوشم زمزمه کرد، آن‌قدر نزدیک که نفسش گونه‌ام را لمس کرد: «رازش، در آب لیمو نیست. راز، در صبر کردن است.»
آن‌وقت‌ها نوزده‌ساله بودم. حس می‌کردم که از چیزی فرار می‌کنم: از شهری، شاید از نامی، در واقع از مردی که مرا آینده‌اش می‌خواند، گویی پروژه‌ای باشم که باید به پایان برسد. به هیچ‌کس نگفتم که بلیط کشتی را از آتن گرفته‌ام. سمیه تنها کسی بود که اعتماد داشتم که پیش از رفتنم، شکمم را سیر کند.
آن چهارشنبه، وقتی که او پیازچه‌ها را با کاردی قدیمی که در اصل از مادرکلانش مانده بود، خورد می‌کرد، من دست‌هایش را نگاه می‌کردم. دیدم که مچ‌هایش چگونه می‌چرخیدند، مثل رقصنده‌ها، ورزیده اما هرگز ماشینی نبود. در آن خورد کردن ها قدرتی بود؛ گویی هر بُرش چیزی تازه‌ای را رها می‌کرد — یاد یک توهین، شاید، یا سکوتی که بیش از اندازه تحمل شده باشد.
«هنوز هم از آن شعرها را می‌نویسی؟» بدون آن‌که به حتی من نگاه کند، پرسید.
«گاهی»، دروغ گفتم.
سمیه سر تکان داد، انگار منتظر همین جواب بود. گفت: «پس در مورد این آشپزخانه بنویس. بنویس که چطور نمک، طعم دیگری می‌گیرد وقتی کسی آن را اضافه میکند که نمی‌گذارد تلخی، او را تعریفش کند.»
خندیدم و گفتم: «این برای یک ستون غذایی زیادی است.»
شانه بالا انداخت و گفت: «پس برای ستون‌ها ننویس. برای دخترهایی که تخته‌های گوشت را می‌شویند وقتی برادران‌شان در مورد سیاست می‌زنند، بنویس. برای مادرت، که آرزوی کتابخانه داشت، اما سالون پذیرایی با پرده‌های ست‌شده و آشپزخانه‌ای شد که بلد نبود با آن چه کند، نصیبش شد، بنویس.»
ما روی زمین نشسته و کسیر را خوردیم، آب آلبالو نوشیدیم و از رادیوی همسایه آهنگ‌های کهنهٔ عاشقانه شنیدیم. او نپرسید کجا می‌روم. من هم نگفتم.
اما فردا صبح، با دفترچه‌ای سنگین در کیفم و دستانی که بوی جعفری و شاید هم سرپیچی می‌داد، از آن‌جا رفتم.
سال‌ها بعد، در یک آپارتمان کوچک در مارسی، برای دخترم کِسیر می‌پزم. او پنج‌ساله است و سماق را مثل گرد جادویی پریان فرض میکند. می‌گذارم همین‌طور باور کند.
«کسی ابن را به تو یاد داده؟» در حالی که رب گوجه را از انگشتش می‌لیسید، پرسید.
«بله»، دستانم را در بلغور فشار می‌دهم، می‌گذارم ادویه‌ها خودشان صحبت کنند. «از زنی که می‌دانست طرز پخت غذاها، قصه‌اند. و قصه‌ها، شکلی از آزادی‌اند.»
طاهره خادمی
-Tahera K.
Guest Writer
Girl Museum